Om woningen duurzaam te verwarmen, moeten we ze energetisch renoveren en afkoppelen van fossiele energie. Wat als hele buurten of wijken daarvoor de handen in mekaar slaan? In Ter Elst – een tuinwijk met bijzondere erfgoedwaarde – wil de stad daarvoor actief samenwerken met bewoners.
(schatting)
Onderstaande partners onderschreven hun engagement op dit project.
In de wijk Ter Elst, tussen de Sint-Jansbergsesteenweg en de Keibergstraat, wil de stad een collectieve renovatieaanpak van een 200-tal woningen koppelen aan ingrepen die de levenskwaliteit in de wijk kunnen verhogen. In de eerste plaats krijgen de bewoners ondersteuning en begeleiding van het Klimaathuis om hun eigen woning energetisch te renoveren en daarrond groepsaankopen te organiseren. Daarnaast wil de stad in samenspraak met de bewoners bekijken of sommige werken - bijvoorbeeld de plaatsing van een warmtepomp of regenwaterinfiltratie - gecombineerd kunnen worden met ecologisch groenbeheer in de tuin en ingrepen om het openbare domein groener en biodiverser te maken.
Een collectieve aanpak van renovaties zoals in Ter Elst kan ook helpen om administratieve en financiële obstakels weg te werken – denk maar aan versnipperd eigenaarschap. Zo zou op termijn een wijkcoöperatie een wijkrenovatieplan kunnen opmaken, bijkomende samenaankopen organiseren voor isolatie, regenwatertanks of zonnepanelen, of autodelen faciliteren. Er kan ook een wijkarchitect worden aangesteld. Wie welke rol opneemt, werd in overleg met de bewoners grondig verkend. De oplossingen die het best werken, kunnen we later inzetten om vergelijkbare wijken collectief aan te pakken.
Dit doorbraakproject rekende onder andere op de expertise van een projectteam dat aangesteld werd via de conceptsubsidie Stedenbeleid Vlaanderen, zijnde Endeavour in samenwerking met Studio Thomas Willemse, Orientes, Trividend, Domus Mundi, Minderismeer en Dialoog vzw. Het actiegerichte traject heeft tot nu toe geleid tot onder meer de oprichting van een wijkvereniging die de buurt samenbrengt, een renovatiewijzer met toegankelijke brochure, een haalbaarheidstoets voor een micro-warmtenet, aanzetten rond ontharding en biodiversiteit, en een concrete groepsaankoop rond asbestverwijdering in leidingisolatie. Dat legt de basis voor verdere acties.
De stad Leuven ontwikkelt specifieke beleidskaders voor verbouwingen in tuinwijken. Voor Ter Elst is verder info hier te vinden: https://leuven.be/tuinwijk.
Volledig op hernieuwbare energie verwarmen kan pas wanneer onze gebouwen er klaar voor zijn. Maar dan is er wel een echte isolatie- en renovatiegolf nodig, ook van onze woningen. Om onze doelen te halen, moeten in Leuven per jaar meer dan 1.500 residentiële en 500 niet-residentiële panden diepgaand gerenoveerd worden. Om dat proces te versnellen, hebben we een collectieve aanpak nodig. Dat wil zeggen: met het hele gebouw, de ganse straat of zelfs de volledige buurt samen aan de slag gaan. Dat vraagt ook om nieuwe, innovatieve vormen van financiering.
Onze stad heeft bovendien heel eigen uitdagingen: het hoge aandeel erfgoed in de binnenstad maakt renoveren een delicate klus, en ook de vele studentenwoningen vragen om gerichte oplossingen. Zoveel gebouwen versneld renoveren is verre van eenvoudig, maar biedt tegelijk kansen. Collectieve renovaties kunnen bijvoorbeeld hand in hand gaan met vergroening van de buurt, of met meer ruimte voor duurzame mobiliteit. En de vele werven leiden ook tot de creatie van nieuwe, duurzame jobs. Zo verhogen we tegelijkertijd de klimaatbestendigheid en de woonkwaliteit van de stad.