In oktober verwelkomde Leuven 2030 de Europese partners van het FEAST-project tijdens een meerdaagse bijeenkomst met bezoeken aan Brussel, Leuven en Gent. Onder leiding van ICLEI Europe kwamen de twaalf bestaande projectsteden samen met negen nieuwe ‘Replicator Cities’. Doel: ervaringen delen en van elkaar leren over gezonde, duurzame en toegankelijke voeding in Europa.

“Het was een eer om collega’s uit heel Europa hier te mogen ontvangen en te kunnen praten over wat we geleerd hebben. De twaalf partnersteden hebben hun kennis gedeeld met negen steden die nu zelf aan de slag kunnen, gewapend met onze ervaringen. Dat is uiteindelijk waar Europa om draait: samenwerken om schouder-aan-schouder grotere stappen vooruit te zetten.” — Marie Mauer, projectcoördinator voeding bij Leuven 2030

Gedeelde doelen, eigen aanpak

De FEAST-partners brachten hun lokale aanpak mee naar België, waaronder: een gezond maaltijdaanbod creëren op school, de toegang tot voeding versterken in kwetsbare wijken of het veranderen van eetgewoontes in kinderdagverblijven of woonzorgcentra. Om de opgedane kennis verder te verspreiden in Europa werden nu 9 nieuwe steden begeleid door de bestaande 12 Living Labs – steden die van Europa ruimte en budget kregen om te experimenteren met concrete oplossingen. Onder hen de Turkse stad Eskişehir, die inzet op gezonde voeding via onder andere een gratis soepkeuken die 1.500 man voedt, sociale restaurants die werken met een solidariteitssysteem en moestuinen binnen de stad.

‍

Brussel: waarom werken aan gezonde en duurzame voeding?

De bijeenkomst ging van start in Brussel, bij ICLEI Europe – de partner die binnen FEAST de steden ondersteunt en kennisdeling faciliteert. De deelnemers doken in de pijnpunten van ons huidige voedingssysteem, dat nog te weinig inzet op bijvoorbeeld ziektepreventie. Denk aan aandoeningen zoals obesitas en diabetes, die nochtans deels te vermijden zijn. Gezonde en duurzame voeding kan niet alleen de CO₂-uitstoot verlagen, maar ook de maatschappelijke kost van gezondheidsproblemen fors terugdringen.

Dat is niet vanzelfsprekend. Gedragsverandering vraagt tijd, en voedselgewoontes zijn vaak sterk cultureel en traditioneel ingebed. Ook politieke steun ontbreekt soms, of de omslag naar gezonde en duurzame voeding brengt extra kosten met zich mee. Binnen FEAST zoeken de partners naar manieren om die drempels te verlagen: door samen te werken met lokale spelers zoals buurtrestaurants en sociale keukens, door duidelijke communicatiecampagnes op te zetten en door impact goed te meten. Zo willen ze gezonde en duurzame voedselkeuzes toegankelijker maken voor elke Europeaan.

‍

Gent: hoe ‘Gent en Garde’ een voedselmoeras en -woestijn aanpakte

Op dag twee trokken de deelnemers naar Gent voor een terreinbezoek. Gent was de eerste Belgische stad met een voedselstrategie ‘Gent en Garde’, en focust binnen FEAST op twee wijken. In de Dampoortwijk, een zogenaamd voedselmoeras met vooral ongezonde voedingskeuzes, openden ze een sociaal restaurant ‘Hartetroef’. In de wijk naast de watersportbaan, een ‘voedselwoestijn’ met amper verkooppunten, startten ze een lokale boerenmarkt. Met een facebookgroep testen ze intussen hoe ze de boerenmarkt verder kunnen ondersteunen.

‍

Leuven: digitale tools inzetten om te versnellen

In Leuven presenteerden delegaties uit Gent, Leuven, Prilep (Noord-Macedonië) en Oxfordshire (VK) - in totaal meer dan twintig deelnemers – hun werk rond twee digitale tools, ontwikkeld onder begeleiding van Leuven 2030. Elke stad kreeg de opdracht om een digitaal Community Action Platform te bouwen dat lokale partners en doelgroepen in beweging zet. De aanpak verschilde per stad, en de verschillende werkwijzen werden tijdens de bijeenkomst gedeeld en besproken. Parallel daaraan werkte elke stad – opnieuw met ondersteuning van Leuven 2030 – aan een EcoFoodMap: een digitale kaart die het lokale voedselsysteem in beeld brengt aan de hand van data en inzichten.

“Het gaf me energie om in één ruimte te zijn met mensen die aan dezelfde complexe uitdagingen werken en de juiste vragen stellen. We deelden open en transparant zowel onze successen als onze misstappen. Ik voelde me zowel gehoord als uitgedaagd – en ging naar huis met hernieuwd vertrouwen en een hoofd vol ideeën om onze living lab-oplossingen te verbeteren.” - Kelsi Farrington – Oxfordshire Living Lab

Soms kunnen digitale oplossingen zowel simpel als creatief zijn:

• In het sociaal restaurant van Eskişehir hangt een digitaal bord. Wie wil, kan een extra maaltijd betalen voor iemand anders. Elke gedoneerde maaltijd verhoogt de teller, zodat bezoekers meteen zien of er een gratis maaltijd beschikbaar is. Simpel, zichtbaar en doeltreffend.

• Gent toonde hoe ze via een Facebookgroep bewoners rond de Watersportbaan in contact brengen met de lokale boerenmarkt. Ze zetten producenten in de kijker en polsen via bevragingen naar de noden in de wijk.

• In Oxfordshire ontwikkelden ze een Recipe Hub die gezond koken stimuleert, in combinatie met een TikTok- en Instagram-kanaal. Ze werken daarvoor samen met influencers om een breed publiek te bereiken.

• In Leuven werd een digitaal platform gecombineerd met fysieke workshops in lokale buurtcentra. Daardoor steeg de betrokkenheid bij het traject en kreeg voeding meer aandacht als gespreksthema.

De komende maanden werken de steden verder aan hun platformen en onderzoeken ze hoe je het best communiceert via digitale media.

“Wat me echt is bijgebleven, is hoe de verschillende partners hun digitale living labs vormgaven: steeds met aandacht voor verschillende perspectieven, en met echte betrokkenheid van de juiste partners. Dat digitale luik helpt om ideeën in beweging te zetten. Deze samenwerkingsaanpak is precies wat we in Europa nodig hebben." - Ana Teresa Oliveira - Alto Minho Living Lab